Có hai cách chủ yếu mà mọi người có thể thu được phần thưởng khi tham gia vào hệ thống tiền điện tử, đó là thông qua khai thác hoặc giao dịch. Khai thác là quá trình xác minh các giao dịch và thêm chúng vào chuỗi khối, trong khi giao dịch đơn giản chỉ là giữ tiền để hỗ trợ hệ thống. Cả hai phương pháp đều có ưu điểm và nhược điểm riêng, tuy nhiên, trong những năm gần đây, việc giao dịch ngày càng trở nên phổ biến hơn do có hiệu quả năng lượng và các rào cản gia nhập thấp hơn khi nói đến tiền điện tử.
Chúng ta sẽ tìm hiểu về Proof of Stake (PoS) – một phương thức xác minh giao dịch trong hệ thống blockchain, bao gồm các nguyên tắc cơ bản của PoS cũng như ưu và nhược điểm của nó. Do đó, trong bài viết này chúng ta sẽ đi sâu vào tìm hiểu về PoS.
Proof of Stake là gì?
Phương pháp Chứng minh sở hữu (PoS – Proof of Stake) hoạt động trên nền tảng Blockchain, cho phép người dùng xác thực các khối và nhận thưởng tương ứng. Để trở thành Người xác thực trên Blockchain, người dùng cần đặt cược (Stake) một số lượng tài sản xác định.
Phương pháp Proof of Stake là một cách tiếp cận khác với Proof of Work được áp dụng trong Bitcoin. Người dùng không cần đầu tư vào phần cứng khai thác đắt tiền hoặc chi phí điện năng lớn. Thay vào đó, hệ thống sẽ tìm kiếm các cá nhân để xác minh các khối dựa trên số lượng đồng tiền mà họ sở hữu. Nếu người dùng sở hữu nhiều đồng hơn, họ sẽ có cơ hội cao hơn để được chọn để xác minh – vì vậy, phương pháp này được gọi là Proof of Stake.
Các Validator sẽ được sử dụng để xác thực các giao dịch trên mạng và đưa chứng cứ vào khối tương ứng. Nếu hành động của họ chính xác, họ sẽ được tặng thưởng bằng lạm phát của Blockchain hoặc phí giao dịch. Tuy nhiên, nếu họ làm sai, họ sẽ bị phạt bằng việc mất hoặc một phần tài sản đã ký gửi.
Các cá nhân sử dụng nền tảng Blockchain Terra cần phải thực hiện đặt cọc LUNA để trở thành người xác thực. Nhờ đó, họ sẽ nhận được khoản phí giao dịch và có thể sử dụng UST, KRT, LUNA và nhiều loại tiền tệ khác để thanh toán. Ví dụ…
Weight trong đào coin PoS là gì?
Để thực hiện staking coin PoS, người dùng cần hiểu rõ về khối lượng của coin, bao gồm thời gian sử dụng của coin và số lượng coin. Thời gian sử dụng của coin là khoảng thời gian cần thiết cho coin trưởng thành sau khi được nạp vào ví coin. Thời gian này thường dao động từ vài giờ đến vài ngày, tùy thuộc vào loại coin.
Bởi vì trong giai đoạn khai thác đồng tiền PoS ban đầu sẽ tốn nhiều thời gian, tuy nhiên khi đồng tiền trưởng thành thì khối lượng sẽ tăng lên và khả năng chiếm được khối càng lớn. Điều này có lợi hơn nếu khối lượng đồng tiền càng cao.
- Tất cả tiền điện tử người dùng chỉ có thể đào được duy nhất một khối ở khối đầu tiên được khai thác sau khi đạt đủ trọng lượng. Tuy nhiên, số tiền này sẽ được phân chia vào nhiều khối sau đó.
- Sau khoảng 1 – 2 tuần thì thu nhập mới bắt đầu ổn định do hệ thống netweight đã được thiết lập.
- KHÔNG chấp nhận thêm hoặc bớt coin trong quá trình stake, bởi vì những hành động này sẽ xoá hết công sức xây dựng mạng lưới netweight và phải đợi đến khi nó được tạo lại.
Vậy cách đào coin PoS như thế nào?
Để khai thác coin PoS, người dùng phải hoàn thành 5 bước như sau:.
Để khởi động việc đào tiền kỹ thuật số, người dùng cần tiến hành bước đầu tiên là mua một số lượng tiền ảo tương ứng. Phương pháp đơn giản nhất là truy cập vào các sàn giao dịch đáng tin cậy như Binance, Huobi và mua đồng tiền ảo.
Để đồng bộ hóa với máy tính, bước đầu tiên là tải ví của đồng tiền mã hóa về. Trong quá trình đồng bộ, người dùng cần đảm bảo máy tính của mình luôn được kết nối với mạng internet. Thời gian đồng bộ sẽ thay đổi tùy thuộc vào từng loại tiền mã hóa.
Khi việc đồng bộ được hoàn tất, người sử dụng cần duy trì máy hoạt động liên tục 24/24 để thực hiện Stake. Để giảm chi phí đầu tư cho phần cứng, tiền điện và không gian lắp đặt, nên khuyến khích sử dụng VPS (Máy chủ ảo riêng) để thực hiện Stake.
Khi đặt coin vào ví trong một thời gian nhất định, coin sẽ phát triển và bắt đầu tham gia đóng góp vào quá trình tạo block. Khi coin đã đóng góp thành công vào việc tạo block mới, người dùng sẽ được cộng thêm lãi vào ví của mình trực tiếp. Điều này được gọi là Bước 4 trong quy trình.
Khi người dùng không muốn tham gia vào hoạt động stake hay đào coin PoS nữa, họ chỉ cần chuyển coin từ ví lên sàn và bán đi.
Hình thức sử dụng coin đào PoS được trình bày trước đó. Tuy nhiên, cách thức này sẽ phụ thuộc vào số lượng coin mà người dùng đang giữ và tỷ lệ % Stake được đội ngũ phát triển của coin cho phép.
Chẳng hạn: Tỷ suất sinh lời của Coin Buzz là 1200% hàng năm, EMB là 7200% hàng năm, và B3 là 10000% hàng năm.
Để thu được lợi nhuận đáng kể từ hoạt động đào tiền điện tử, việc đào không phải là việc đơn giản bằng cách đưa tiền vào ví và để treo suốt 24/24. Người sử dụng phải sở hữu trọng lượng tối đa để cạnh tranh với những người đầu tư khác, nhằm giành chiến thắng trong cuộc đua khai thác và nhận được tiền. Tuy nhiên, điều này không dễ dàng và đòi hỏi nỗ lực và sự cố gắng từ phía người dùng.
Vậy Trọng lượng là gì? Làm thế nào để đạt được Trọng lượng cao khi khai thác tiền ảo PoS?
So sánh Proof of Stake với Proof of Work
Những khác biệt giữa Proof of Stake và Proof of Work được nhìn thấy ở các yếu tố chính như chi phí và quyền kiểm soát được cấp cho những người thực hiện xác thực giao dịch.
Định nghĩa Proof of Work là gì? Để bắt đầu, chúng ta sẽ giải thích khái niệm này một cách ngắn gọn. Proof of Work hay còn gọi là bằng chứng công việc, là một phương thức xác thực sự đúng đắn của quá trình khai thác trong mạng blockchain. Nó được thực hiện bằng cách tiêu tốn các nguồn tài nguyên trong thực tế như máy đào, năng lượng điện và thời gian để xác nhận tính chính xác của công việc của các thợ đào trên toàn bộ hệ thống blockchain.
Bây giờ hãy xem xét các đặc điểm của Blockchain Proof of Work phổ biến nhất là Bitcoin, sau khi đã trình bày ưu và nhược điểm của Proof of Stake ở trên.
Ngoài việc là đầu ngọn trong lĩnh vực tiền điện tử, Bitcoin còn thường xuyên được đề cập đến trong các vụ việc liên quan đến năng lượng không đạt chuẩn, giá cả đắt đỏ của máy đào và yêu cầu về diện tích khó khăn.
Cách thức Proof of Work vẫn được duy trì đến hiện nay vì độ an toàn cao. Việc tạo ra một đào thợ đắt đỏ giúp họ không có ý định tấn công vào hệ thống, tuy nhiên, điều ngược lại cũng đúng.
Do đó, chúng ta sẽ trình bày sự khác biệt giữa Proof of Stake và Proof of Work như sau:
Công nghệ Proof of Work đem lại quyền kiểm soát gần như hoàn toàn đối với các giao dịch được đưa vào các khối mới cho những người có khả năng tính toán hoặc đóng góp nhiều sức mạnh băm (hash) nhất. Trong khi đó, hệ thống Proof of Stake cho phép người tham gia xác thực các khối bằng cách khóa một số tiền điện tử làm tài sản thế chấp. Nhờ đó, những người thực hiện nhiệm vụ này đều có động lực hành động vì lợi ích tốt nhất của cộng đồng sử dụng mạng, bởi vì vốn đầu tư của họ sẽ phải chịu rủi ro nếu họ không thực hiện tốt. Điều này đồng nghĩa với việc Proof of Stake mang lại sự an toàn và bảo mật tuyệt đối cho mạng lưới này.
Trong cơ chế Proof-of-Work, thường sử dụng đấu trường cạnh tranh để tạo ra và cải tiến phần cứng đào mới. Tuy nhiên, điều này có thể gây ra sự lãng phí cho các thiết bị dư thừa hoặc quá chuyên dụng vì các thợ mỏ phải liên tục chi tiền để duy trì hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, trong Proof-of-Stake, loại đua tranh này không được áp dụng. Điều này có nghĩa là các validator sẽ không phải lãng phí quá nhiều năng lượng hoặc nguồn lực khác để đảm bảo giao dịch.
Đọc thêm: 3 lí do chứng tỏ Proof of Stake đảm bảo an toàn hơn Proof of Work.
Cách Proof of Stake hoạt động
Người sử dụng có thể xác minh các giao dịch để đổi lấy thưởng bằng phương pháp PoS, thay vì khai thác token mới. Số lượng thưởng tương ứng với số lượng token mà người dùng đang nắm giữ. Điều này có nghĩa là những người nắm giữ nhiều token sẽ có động lực lớn hơn để xác minh các giao dịch, bởi vì họ có thể nhận được nhiều thưởng hơn.
Có thể thu được thưởng từ nhiều nguồn khác nhau như token dự án bị lạm phát (đã được xác định trước trong token allocation) hoặc đến từ các loại tiền số vô hạn như Ethereum 1.0, Mina Protocol,… Ngoài ra, một số dự án cũng sử dụng phí giao dịch để trao đổi và nhận thưởng, ví dụ như Terra đã đề cập.
Một trong những phương pháp phổ biến nhất để thực hiện Proof of Stake là “Proof of Stake được ủy quyền” (DPoS). Với DPoS, người dùng có thể bỏ phiếu cho nhà xác thực, sau đó nhà xác thực sẽ chịu trách nhiệm xác minh các giao dịch và cam kết chúng với blockchain. Nhà xác thực sẽ nhận được phí giao dịch và họ cũng phải có một số token nhất định để đáp ứng yêu cầu cho vị trí của họ. Có nhiều cách để triển khai Proof of Stake.
Để ngăn chặn sự tập trung hóa, hệ thống này đã được thiết kế sao cho những cá nhân được cộng đồng lựa chọn sẽ xác nhận thay vì chỉ được chỉ định bởi một tổ chức duy nhất. Điều này có nghĩa là người dùng có thể nhận được phần thưởng mà không cần phải nắm giữ một số lượng lớn đồng xu, vì họ có thể ủy quyền phiếu bầu của mình cho người xác nhận.
Hiện tại, việc Staking không chỉ đơn thuần được sử dụng trong Blockchain mà còn được áp dụng vào các dự án thông thường với mục đích giảm sự lưu thông của nguồn cung và giảm áp lực bán. Người sử dụng đồng ý khóa token sẽ nhận được phần thưởng là token của dự án.
Phương pháp này đang được sử dụng phổ biến, tuy nhiên nó cũng có những bất lợi.
- Khi chu kỳ khóa kết thúc, nếu dự án vận hành hiệu quả và giải thích rõ lý do tại sao người dùng cần giữ token và không bán trong thời gian khóa, thì không sẽ có sức ép để bán.
- Nếu không có sự thay đổi nào trong thời gian này, có thể xảy ra khả năng lớn là họ sẽ bán hết token thưởng kèm theo số vốn ban đầu. Điều này có thể gây thiệt hại nghiêm trọng hơn cho dự án.
Khám phá thêm về khái niệm Staking và chỉ dẫn cách thực hiện Staking cho những người mới.
Proof of Stake có an toàn không?
Proof of Stake chỉ là một phương tiện, điều cần được đặt câu hỏi là tính an toàn của dự án.
Việc Gạch dấu token sẽ giúp chúng ta nhận được thêm phần thưởng nếu dự án thực sự thành công. Đồng thời, đó cũng là cách để người dùng đóng góp xây dựng dự án mà không cần có kiến thức về lập trình.
Nếu chúng ta lựa chọn sai dự án có chất lượng thấp hoặc không đảm bảo an toàn, thì có thể số lượng tiền ảo đầu tư sẽ bị thất thoát hoặc giảm giá đáng kể.
Đặc điểm của Proof of Stake
Ưu điểm
Các lợi ích của Proof of Stake sẽ bao gồm như sau:
- Ai cũng có thể cài đặt các nút chuyên dụng trên máy tính hoặc máy chủ của mình mà không cần yêu cầu máy tính có cấu hình cao.
- Việc ủy quyền (Delegate) cho Người xác minh có thể được thực hiện trong một số trường hợp, có nghĩa là người dùng chuyển tiền đến Người xác minh để họ có thêm quyền bầu cử. Người gửi sẽ được tặng thưởng một cách tự động mà không phải làm bất cứ điều gì.
- Với khả năng xác thực có thể được thực hiện bởi bất kỳ ai đặt cược token trong mạng, mạng phi tập trung đã được hình thành, đồng thời tăng khả năng mở rộng và tốc độ giao dịch và nâng cao tính phân quyền.
- Không yêu cầu tiêu thụ nhiều năng lượng để hoạt động như Proof of Work (Bitcoin ví dụ), Proof of Stake giúp bảo vệ môi trường hơn.
Nhược điểm
Tuy nhiên, Phân loại từ cũng có một vài điểm yếu như sau: (PoS)
- Người dùng có thể nhận thêm coin khi ủy quyền hoặc đóng vai trò là Validator, tuy nhiên đôi khi coin sẽ giảm giá và việc bù lại số lượng cũng không đủ để phục hồi vốn, dẫn đến tình trạng giảm vốn.
- Khi giá coin thay đổi, có thể xảy ra trường hợp cần phải chờ một thời gian nhất định để có thể rút tiền, thời gian này có thể là một tuần hoặc hai tuần. Tình trạng này sẽ gây khó khăn cho người dùng. Ví dụ, khi đặt cược FTT token trên sàn FTX, người dùng sẽ phải đợi hai tuần để rút tiền; còn khi rút tiền LUNA trên Terra Station, người dùng cũng sẽ mất 15 ngày.
- Bởi vì quản trị liên quan đến việc khóa token, nên người khóa token có ảnh hưởng lớn hơn trong việc đưa ra quyết định. Đó chính là lí do tại sao Validator cần người dùng ủy thác token cho họ. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến tình trạng tập trung trong Blockchain: Một số người có quyền hạn quá lớn, dự án phải theo đúng ý kiến của họ. Đôi khi có những ý kiến không có lợi ích gì cho dự án nhưng vẫn phải thực hiện.
- Do bất kỳ ai đều có thể trở thành nhà xác thực chỉ bằng cách sở hữu số lượng lớn token, độ an toàn của mạng là không đảm bảo. Điều này gây ra nguy cơ tấn công 51% trên mạng. Hơn nữa, những người xác thực này cũng có thể lợi dụng quyền lực của mình.
- Bởi vì cần phối hợp đồng bộ giữa tất cả các bên liên quan để thành lập đúng cơ chế Proof of Stake, việc thành lập hệ thống trở nên phức tạp. Điều này đôi khi khó khăn và có thể dẫn đến việc hoạt động hệ thống chậm trễ.
Những hạn chế chính liên quan đến Proof of Stake được đề cập ở đây. Mặc dù nó đem lại một số lợi ích, nhưng cần cân nhắc những rủi ro tiềm ẩn. Khi các chuỗi khối tiếp tục phát triển và trở thành xu hướng phổ biến hơn, chúng ta có thể thấy xuất hiện những giải pháp mới để giải quyết những thách thức này.
Tổng kết
Thuật toán Proof of Stake là một phương pháp hoạt động của Blockchain, cho phép người dùng nhận được phần thưởng khi xác minh các khối trên blockchain. Giúp nâng cao khả năng mở rộng và tốc độ giao dịch, cải thiện tính phân quyền, thân thiện với môi trường và cho phép mọi người có thể tham gia kiếm phần thưởng mà không cần phải có máy tính cấu hình cao. Vì vậy, Proof of Stake là một giải pháp hiệu quả cho việc xác minh các khối trên Blockchain.
Tin liên quan